Chúng ta cảm thấy dễ chịu hơn khi ở gần cây cối, thực vật, chim chóc và nước — không chỉ là những không gian xanh cơ bản.
Khi bạn đọc xong bài viết này, ít nhất một loài trên hành tinh của chúng ta sẽ biến mất vĩnh viễn.
Con người dựa vào nhiều loại động vật, thực vật và vi sinh vật để có môi trường sống lành mạnh. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự suy giảm liên tục về đa dạng sinh học—sự đa dạng của sự sống trên Trái đất—là mối đe dọa đối với sự tồn tại của loài người. Một nghiên cứu mà tôi và các đồng nghiệp đã thực hiện sẽ đưa kiến thức này đi xa hơn. Chúng tôi đã chỉ ra rằng đa dạng sinh học cũng có thể đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe tinh thần của con người.
Các nghiên cứu trước đây đã chứng minh rằng việc tiếp xúc với thiên nhiên mang lại lợi ích cho tinh thần, đặc biệt đối với những người sống ở thành phố. Ví dụ, nguy cơ phát triển hai chứng rối loạn tâm thần phổ biến nhất trên thế giới là trầm cảm và lo âu thấp hơn 71% ở những cư dân thành thị sống gần không gian xanh. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu này chưa xem xét mức độ mà những lợi ích này phụ thuộc vào sự đa dạng tự nhiên.
Để giải quyết khoảng trống này trong nghiên cứu, chúng tôi đã kiểm tra xem liệu những môi trường có nhiều đặc điểm tự nhiên như cây cối, thực vật, đường thủy và động vật hoang dã có mang lại lợi ích sức khỏe tâm thần lớn hơn những môi trường có ít đặc điểm tự nhiên hơn hay không.
Từ tháng 4 năm 2018 đến tháng 9 năm 2023, chúng tôi đã thu thập dữ liệu thông qua ứng dụng Urban Mind , ứng dụng này đo lường trải nghiệm của người dùng về cuộc sống ở thành thị và nông thôn. Gần 2.000 người đã gửi 41.000 đánh giá về môi trường và sức khỏe tinh thần của họ trong suốt cả ngày.
Chúng tôi nhận thấy rằng không gian xanh có độ đa dạng tự nhiên cao mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe tâm thần hơn những không gian có độ đa dạng tự nhiên thấp . Những người tham gia cho rằng gần một phần tư tác động tích cực này là do sự đa dạng tự nhiên và báo cáo rằng những lợi ích này có thể kéo dài tới tám giờ.
Hoang dã và hạnh phúc
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng lợi ích của thiên nhiên đối với sức khỏe tinh thần có thể được tối đa hóa bằng cách bảo vệ và thúc đẩy đa dạng sinh học trong môi trường tự nhiên của chúng ta. Điều này có nghĩa là phải di chuyển khỏi các vùng cây xanh được quản lý chặt chẽ—chẳng hạn như các khu vườn kiểng và công viên trồng cỏ, thường gắn liền với mức độ đa dạng sinh học thấp—để hướng tới các không gian như đồng cỏ hoang dã và đường thủy cung cấp môi trường sống hấp dẫn hơn cho nhiều loại thực vật và động vật.
Phát hiện của chúng tôi phù hợp với các nghiên cứu khác về tác động có lợi của môi trường sống tự nhiên đa dạng đối với sức khỏe tâm thần. Một cuộc khảo sát gần đây với 15.000 hộ gia đình cho thấy những người sống gần các khu vực tự nhiên có nhiều loài thực vật và chim cho biết tỷ lệ gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần thấp hơn ngay cả sau khi tính đến sự khác biệt về kinh tế và xã hội giữa những người tham gia.
Nghiên cứu của chúng tôi mở rộng bằng chứng này bằng cách chỉ ra rằng, để trải nghiệm những lợi ích sức khỏe tâm thần của đa dạng sinh học, chúng ta không cần phải sống gần một không gian xanh đa dạng trong một thời gian dài. Trên thực tế, lợi ích có thể được trải nghiệm thông qua những cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên ngắn ngủi hàng ngày với thiên nhiên đa dạng sinh học.
Kích thích cho các giác quan
Có nhiều cách mà thiên nhiên, đặc biệt là đa dạng sinh học, có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe tâm thần.
Bản chất đa dạng sinh học mang lại nhiều kích thích hơn cho các giác quan, có thể cải thiện sự tập trung, giảm mệt mỏi về tinh thần và phục hồi các nguồn lực nhận thức—chẳng hạn như trí nhớ và khoảng chú ý. Ngoài ra, những người sống trong hoặc gần không gian tự nhiên có xu hướng dành nhiều thời gian hơn để tập thể dục hoặc giao lưu ngoài trời, cả hai đều thúc đẩy giải phóng endorphin và các hormone cải thiện tâm trạng khác.
Môi trường tự nhiên đa dạng cũng đóng vai trò thiết yếu trong việc giảm chất ô nhiễm và điều hòa nhiệt độ. Điều này giúp bảo vệ chống lại các tình trạng thể chất mãn tính như dị ứng và hen suyễn, đồng thời giảm mức độ căng thẳng và nâng cao sức khỏe tinh thần.
Khi đó, khoa học đã rõ ràng: Đa dạng sinh học rất quan trọng không chỉ đối với sức khỏe của hành tinh chúng ta mà còn đối với sức khỏe tâm thần của con người. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy đa dạng sinh học phải được coi là một phần của cơ sở hạ tầng quan trọng của các thành phố của chúng ta.
Bài viết này được tái bản từ The Conversation
